Yunanca karşılığı düzgün diş anlamına gelen ortodonti, günümüzde sadece dişleri değil, alt ve orta yüz düzensizliklerini de tedavi eden diş hekimliği branşıdır. Ortodonti, alt ve üst çenenin kafa kaidesine ve birbirlerine göre konumunu ve dişlerin ilişkilerini üç boyutlu olarak inceler.
Ağızda çapraz kapanışın olduğu durumlarda ortodontik tedaviye ihtiyaç vardır. Çapraz kapanış ise normal ağız kapanışının tam tersi olan yani, alt dişlerin üst dişlerden daha ileride olması durumudur. Çapraz kapanış dışında:
• Ön dişlerin çok ilerde durduğu ve dudakların birbirine değmediği durumlarda,
• Dişlerin düzgün yerleşmediği ya da birbiri üzerine bindiği durumlarda,
• Dişlerin çok aralıklı dizildiği vakalarda,
• Dişlerinizi kapanışa getirdiğinizde alt ve üst ön kesiciler arasında büyük bir boşluk varsa dişler birbirlerinden çok uzak konumlanmışlarsa yani openbite vakalarda,
• Ön kesici dişlerinizin arasının çok açık olduğu vakalarda,
• Dişlerde bariz çapraşıklık olmadığı halde çiğnemede ya da bazı harfleri söylemede güçlüğün çekildiği durumlarda,
• 4 yaşını geçen çocuklarda parmak ya da yalancı emzik emme durumunun devam ettiği durumlarda bir dişhekimine başvurmalısınız.
Düşme zamanından önce süt dişini kaybetmiş çocuklar ile özellikle 6 yaş grubu çocuklarda zamanından önce çekim ya da vuruk sonucu düşen süt azılarının yokluğunda çocuğun diş hekimine götürülmesi ve muayene edilmesi önemlidir.
Her yaş grubundaki kişiler ortodontik tedavi yaptırabilirler. Son yıllarda ortodontik tedavi yaptıran yetişkin sayısında belirgin bir artış görülmektedir. Koruyucu ortodontik tedavi denilen tedavileri özellikle 8 -15 yaş grubu çocuklarda yapılmaktadır. Ortodontik tedaviye başlamadan önce çocuğun sürekli dişlerinin tamamının çıkması gerekir. Sürekli dişler 6 - 7 yaşlarında çıkmaya başlar ve 12 -14 yaşlarına kadar devam eder. Bu nedenle sonra ortodontik tedaviye 12 yaşından sonra başlanması gerekir.
Ortalama 8 ila 24 ay arasında diş yapısına göre değişmektedir.
• Hareketli Braket: Hastanın kendisinin takıp çıkarabildiği apareylerdir. Erken dönem tedavisinde daha basit vakalarda uygulanır.
• Fonksiyonel/Ortopedik Apareyler: Alt ve üst çenenin birbirine göre bozulan ilişkilerini (ortopedik problemler) düzeltmek amacıyla ergenlik dönemi öncesinde küçük yaşlarda çoğunlukla hastaların kendisinin takıp çıkarabildiği apareylerdir. Çoğu zaman sabit ortodontik apareylerle birlikte kullanılır.
• Ortognatik Cerrahi: Çene ve yüzde oluşan bozukluklar doğuştan olabileceği gibi, kaza ve hastalıklara bağlı olarak sonradan da ortaya çıkabilir. Çenelerin birbirine ve yüze göre uyumsuzluğu, hastalarda hem estetik hem fonksiyonel hem de psikolojik rahatsızlıklara yol açmaktadır. Bu durumlarda Ortognatik Cerrahi uygulanır.
• Orto-Aligner: Orto-Aligner, alternatif bir tedavi olarak bazı ortodontik bozukluklarda, dişlere braket yapıştırılmadan uygulanan bir yöntemdir. Modeller üzerinde tork ve açı kontrolü için hassas ölçüm araçları kullanılır. Böylelikle dişlerin fizyolojik sınırları içerisinde hareket etmesi sağlanır. Daha sonra bilgisayar programı 1 mm.lik hareket teyit edilir. Bu sayede yapılan ölçümler de yeniden kontrol edilmiş olmaktadır. Ölçümler yapıldıktan sonra dişlere belirli oranlarda rotasyonlar yapılır. Böylelikle dişler, belirli bir zamanda istenilen konuma gelir. Düzeltilen her model için 3 ayrı plak basılır. Plaklar 0.5mm - 0.625mm - 0.75mm ebadındadır. Bu plaklar dişlerin hafif kuvvetler alarak toplamda 1 mm. hareket etmesini sağlar..
Bilgisayar ortamında tasarlanan diş teli tedavisi şeffaf damaklıklar kullanılarak düzeltilebilmektedir. Dişlerin durumuna göre değişik sayılarda üretilen bu şeffaf plaklar, 2 haftada bir değiştirilmekte ve dişlerde istenen hareketler sağlanmaktadır.
